Layihənin təsviri

Azərbaycanın hazırkı peşə təhsili və təlimi (PTT) sistemində idarəetmə, maliyyələşmə, insan resursları, təhsilin məzmunu, maddi-texniki baza və infrastrukturla bağlı bir çox çətinliklər müşahidə olunur. Ötən on il ərzində, Hökumət çeşidli fəaliyyətlər, dövlət proqramları, strategiya və konsepsiyaları həyata keçirib. Bundan əlavə, 2016-cı ildə peşə hazırlığı sahəsinin inkişaf etdirilməsi məqsədilə Təhsil Nazirliyi yanında Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyi yaradılıb. Agentliyin əsas məqsədi Azərbaycanda peşə təhsili sisteminin səmərəliliyini və əmək bazarının tələblərinə uyğunluğunu artırmaq, əmək bazarı üçün ixtisaslı kadrlar hazırlamaqdır.

Buna baxmayaraq, müəyyən problemlər qalmaqdadır. Peşə təhsili müəssisələrinin əksəriyyətinin infrastrukturu son onilliklər ərzində müasirləşdirilməyib. Onların istifadəsində olan təhsil resursları, təhsil proqramları, tədris və təlim materialları köhnəlib və müasir peşə təhsili və təlimi sisteminin tələblərinə cavab vermir. Dövlət büdcəsi hesabına təmin edilən maliyyə dəstəyi tələb olunan səviyyədə deyil və peşə təhsili müəssisələri üzləşdikləri çətinliklər səbəbilə hazırda gəlir əldə edə bilmir. Sosial tərəfdaşlıq da çox aşağı səviyyədədir. Peşə təhsili müəssisələrinin peşəkar, inzibati və idarəetmə heyətinin potensialın artırılması ilə bağlı təlim kurslarında iştirak səviyyəsi aşağıdır və təlim kurslarının keyfiyyəti yetərli səviyyədə deyil. Peşə təhsili sisteminin normativ-hüquqi bazası köhnəlib. Bundan əlavə, bu çətinliklər və problemlər peşə təhsili müəssisələrinin nüfuzunun aşağı düşməsinə gətirib çıxarır. Statistik məlumatlar göstərir ki, Azərbaycanda hər il orta təhsil pilləsi məzunlarının 11%-dən azı peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinə qəbul olunur. İnkişaf etmiş ölkələrdə bu göstərici 40-60%-dir. Hesablamalar göstərir ki, hər il ümumi təhsil müəssisələrini bitirənlərin təqribən 50-60%-i heç bir kvalifikasiya əldə etmədən əmək bazarına daxil olur. Məhz bu amil Azərbaycanda gənclər arasında işsizlik səviyyəsinin yüksək, məhsuldarlığın aşağı olmasının səbəblərindən birini təşkil edir. Məsələn, 2015-ci ildə Azərbaycanda 15-24 yaşlı gənclər arasında işsizlik səviyyəsi 13.4% olub.

Azərbaycan Respublikasının Hökuməti peşə təhsili və təlimi sisteminin inkişaf etdirilməsinin əhəmiyyətini aşağıdakı sənədlərdə təsdiq edib: “Azərbaycan Respublikasında peşə təhsilinin və təliminin inkişafına dair strateji yol xəritəsi”1”, “Azərbaycan Respublikasında kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalına və emalına dair Strateji Yol Xəritəsi”, “Azərbaycan Respublikasında kiçik və orta sahibkarlıq səviyyəsində istehlak mallarının istehsalına dair Strateji Yol Xəritəsi” (hamısı 2016-cı ildə təsdiqlənib), “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası” (2013-cü ildə təsdiqlənib), “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” inkişaf konsepsiyası (2012-ci ildə təsdiqlənib), “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”. Bu siyasət sənədlərinin ümumi məqsədi Azərbaycanda peşə təhsili və təlimi sistemində islahatlar keçirərək infrastrukturun, təhsilin məzmununun, kadr potensialının yaxşılaşdırılması, əvvəlki təhsilin tanınması, müəssisədaxili keyfiyyət təminatı və sosial tərəfdaşlıq (o cümlədən dövlət-özəl əməkdaşlığı) mexanizmlərinin yaradılması vasitəsilə yüksək nəticələrə nail olmaqdır. Təklif olunan layihə nəzərdə tutulan bütün fəaliyyətlər vasitəsilə idarəetmə məsələlərinin həllinə, toplanmış nəticələrdən istifadə edərək modellərin digər regionlarda təkrar edilməsinə yönələcək, habelə bu nəticələrdən istifadə edərək peşə hazırlığı sahəsində mövcud siyasət sənədləri bazasını yaxşılaşdıracaq.

Təklif olunan Peşə Təhsili proqramı ölkənin iki regionunda - Gəncə və Cəlilabadda icra olunacaq. Hər iki region Təhsil Nazirliyi üçün yüksək prioritet təşkil edir və bir çox amillər, o cümlədən əmək bazarına uyğunluq, ölkənin inkişafı üçün prioritet sahələr, özəl sektorun marağı və tələb olunan infrastrukturun mövcudluğu nəzərə alınaraq seçiliblər.

Layihə aşağıda təqdim olunan Dayanıqlı İnkişaf Məqsədinə və onun müvafiq hədəfinə töhfə verəcək:

4-cü Dayanıqlı inkişaf Məqsədi: “Hamı üçün əlçatan, bərabər keyfiyyətli təhsili təmin etmək və ömür boyu təhsil imkanlarını dəstəkləmək”

Hədəf 4.4 “2030-cu ilədək, məşğulluq, layiqli iş imkanları və sahibkarlıq fəaliyyəti üçün uyğun vərdişlərə, o cümlədən texniki və peşə vərdişlərinə malik olan gənclərin və yetkin yaşlı şəxslərin sayını əhəmiyyətli dərəcədə artırmaq”

Layihənin məqsədləri

Gözlənilən nəticələr

Nailiyyətlər